تاریخچه تفنگ بادی
تاریخچه تفنگ بادی
تاریخچه مختصر تفنگ‌های بادی
تاریخچه تفنگ‌های بادی داستانی است که به قرن‌ها قبل باز می‌گردد و حتی برخی باور دارند که برای یافتن منشأ استفاده از این فناوری باید به هزاران سال قبل بنگریم. در ادامه این مسیر تحقیقاتی، بوری[1] را می‌توان اولین تفنگی دانست که از نیروی هوا برای پیش راندن یک پرتابه استفاده کرده است. چراکه بوری مقدمه ای بر تفنگ‌های بادی بعدی بوده است؛ واضح است که این تفنگ‌ها تحول بسیار زیادی داشته‌اند، با این حال شکی نیست که با استفاده از یک سیستم مشابه یعنی نیروی تأمین شده توسط هوای پیشران، توسعه پیدا کرده‌اند.
بوری مقدم بر تفنگ‌های بادی فشرده بعدی در نظر گرفته می‌شود چرا که از فناوری مشابهی استفاده می‌کنند
برای این که منشأ تفنگ‌ها و تپانچه‌های بادی را به دست آوریم، باید به قرن‌های پانزدهم و شانزدهم پس از میلاد رجوع کنیم. تاریخدانان در خصوص زمان دقیق ظهور این نوع تفنگ‌ها اتفاق‌نظر ندارند. علت آن کمیابی بقایای آنها است. متأسفانه، امروزه تعداد زیادی از تفنگ‌های بادی قدیمی را حفظ نکرده‌ایم. بر اساس عقیده باستان‌شناسی، سال 1580 نقطه عطفی در تاریخ تفنگ‌های بادی فشرده بوده است، چرا که این تاریخ به قدیمی‌ترین تفنگ بادی حفظ شده تعلق دارد. این قطعه در موزه لیوروستکمر[2] در استوکهلم نگهداری می‌شود و یک تفنگ فنری است که پیستون نیز نامیده می‌شود، چرا که نقش این قطعه، فشرده‌سازی هوای موجود در استوانه سلاح است که با این کار ساچمه را به پیش می‌راند.
این سیستم فنری به همراه هوای از پیش فشرده شده (PCP) دو مورد از رایج‌ترین سیستم‌های استفاده شده برای پر کردن تفنگ از آغاز زمان توسعه تفنگ‌های بادی بوده‌اند. سیستم دوم متشکل از یک مخزن هوای طبیعی است که از شیری عبور می‌کند که در طی عمل کشیدن ماشه باز می‌شود. بدین طریق هوا با پیش راندن مهماتی که در داخل لوله تفنگ ذخیره شده‌اند و با سرعتی بالا به بیرون شلیک می‌شوند.
تفنگ بادی مدرن مدل اسپرت BSA
رایج‌ترین کاربرد تفنگ‌های بادی فشرده در طی قرن پانزدهم، شکار بود. به دلیل قیمت بالای این سلاح‌ها، بیشتر اشراف از آنها استفاده می‌کردند. این سلاح‌ها بسیار کارآمد بودند و قادر بودند تا هدف‌های بزرگی مانند خرس وحشی یا آهو را با یک گلوله از پا در بیاورند.
از ابتدا، استفاده از تفنگ‌های بادی فشرده مزایای زیادی نسبت به استفاده از سلاح‌های گرم داشت. اولاً، تفنگ‌های بادی را می‌شد در شرایط آب و هوایی نامطلوب مانند باران یا برف استفاده کرد، در حالی که تفنگ‌های سنتی باروتی در باران کاربردی نداشتند چرا که فتیله آن روشن نمی‌شد. مزیت بسیار مهم دیگر این بود که تفنگ‌های بادی بسیار بی‌صدا بودند، هنگام شلیک، برقی ایجاد نمی‌کردند و دود تولید نمی‌کردند، در مقابل، سلاح‌های گرم مخصوصاً برخی از تفنگ‌ها مقدار زیادی از دود سیاه غلیظ تولید می‌کردند و می‌توانستند باعث ایجاد سوختگی در چشمان شلیک‌کننده به دلیل جرقه‌های تولیدشده هنگام شلیک شوند. این ویژگی باعث می‌شد که شلیک‌کننده هنگام شلیک کردن در نبرد و یا در میدان شکار پنهان شود و محتاط تر باشد. سرعت و نیروی ثابت گلوله مزیت دیگر سلاح‌های بادی فشرده بود. گلوله‌های سلاح‌های گرم سنتی نیازمند یک فرایند آماده‌سازی طولانی بود که شامل چند مرحله می‌شد: وارد کردن باروت، روشن شدن آتش، گلوله و سنبه… در مقابل، تفنگ‌های بادی قرن هجدهم پس از میلاد مانند تفنگ معروف گیراندونی[3] می‌توانست در دقیقه تا بیست گلوله را شلیک کند.
تفنگ بادی فشرده مزایای زیادی نسبت به سلاح‌های گرم سنتی دارد
تفنگ گیراندونی توسط برخی از متخصصان این زمینه به عنوان اولین PCP یا تفنگ بادی پیش فشرده در تاریخ در نظر گرفته شده است. این تفنگ توسط اسلحه‌ساز ایتالیایی گیراندونی بارتولوموس[4] در سال 1780 برای ارتش اتریش در زمان جنگ‌های ناپلئونی بین فرانسه و اتریش اختراع شد. نام این مدل اتریشی در آلمان Windbüchse یا به عبارت دیگر، تفنگ باد بود. همان طور که در بالا ذکر شد، این تفنگ یک تفنگ کالیبر 51 میلی‌متری بود که قادر به شلیک تا 20 گلوله در دقیقه بود. سرعت این تفنگ در آن زمان، نوآوری بزرگی بود مخصوصاً در مقایسه با تفنگ‌های آتشی استفاده شده توسط ارتش ناپلئون که تنها می‌توانست در دقیقه تا سه گلوله را شلیک کند. علاوه بر این، این تفنگ‌ها دقت بسیار کمتری نسبت به تفنگ بادی گیراندونی داشتند. این سلاح به حدی کارآمد بود که ناپلئون دستور داد هر سرباز دشمن را که یک تفنگ بادی فشرده داشت اعدام کنند.
تفنگ بادی گیراندونی برای اولین بار در جنگ‌های ناپلئونی استفاده شد
یکی از معروف‌ترین تفنگ‌های بادی فشرده در تاریخ در قاره آمریکا یافت شد. این تفنگی بود که توسط لوئیس[5] و کلارک[6] در سفری به اقیانوس آرام از طریق سرزمین‌های غربی در طی سال‌های 1803 تا 1806 استفاده شد. همان طور که توسط تحقیقات انجام شده اخیر نشان داده شده است، این تفنگ یک تفنگ بادی کالیبر 31 میلی‌متری بود که در فیلادلفیا تولیدشده بود. این تفنگ که توسط فرمانده لوئیس برای شکار استفاده می‌شد، باعث شگفتی قبایل سرخ‌پوست شده بود و آنها این سلاح را «smokeless bolt of thunder» نامیدند.
تفنگ بادی معروف آمریکایی در سفر لوئیس و کلارک استفاده شد
تولید تفنگ‌ها و تپانچه‌های بادی تنها به نیمه غربی سیاره (آمریکا و اروپا) محدود نشده بود بلکه در شرق نیز توسعه پیدا کرده بود. بیست سال بعد از این که فرمانده مریوثر[7] لوئیس از تفنگ خود در آمریکا استفاده کرد، یعنی در طی دهه 1820 تا 1830، مخترع ژاپنی کونیتومو ایکانسای[8] با استفاده از دانشی که از فناوری غربی به دست آورده بود و با تمرکز بر مدل‌های هلندی، یک تفنگ بادی تولید کرد.
تفنگ بادی تولید شده توسط کونیتوموی ژاپنی
استفاده از تفنگ‌های بادی فشرده معایبی داشت که باعث شد بار دیگر سلاح‌های گرم مخصوصاً در محیط جنگ نسبت به این نوع تفنگ‌ها ترجیح داده شوند. تفنگ‌های بادی نیازمند مخزنی بسیار گران و بد دست بود که نیازمند قدرت فیزیکی زیادی بود. علاوه بر این، این تفنگ‌ها نیازمند دانش پایه خاصی از مکانیک بودند که تمام سربازان این دانش را نداشتند؛ از سوی دیگر، مخازن بسیار ظریف بودند و خطر انفجار داشتند.
علی‌رغم این که تمام تفنگ‌های بادی فشرده از مرحله نبرد حذف شدند، کاربرد آنها مخصوصاً برای فعالیت‌های ورزشی و شکار ادامه پیدا کرد. این اتفاق در انگلیس افتاد، در آن جا در دهه 1890، تفنگ‌های بادی فشرده در فعالیت‌های ورزشی استفاده شدند. این فعالیتی بود که به تدریج محبوب شد تا حدی که یک انجمن تفنگ بادی ملی راه‌اندازی شد و بیش از 4000 باشگاه و انجمن تفنگ بادی را در سراسر بریتانیای کبیر در بر گرفت.
استفاده از تفنگ‌های بادی فشرده شاهد اوجی در سال‌های اخیر مخصوصاً برای رقابت‌های ورزشی بودند
در سراسر نیمه دوم قرن بیستم، تفنگ‌های بادی فشرده، رونقی دوباره در بازار اسلحه پیدا کردند. در آغاز جنگ جهانی دوم (1939-1945)، آلمان تولید گسترده تفنگ‌های بادی را به دلیل ممنوعیت صریح تولید سلاح‌های گرم توسط متحدین، آغاز کرد. این تفنگ‌ها برای استفاده در شکار طراحی شدند و به تدریج ترقی کردند.
امروزه، کاربرد آنها مخصوصاً در فعالیت‌های ورزشی بسیار گسترده است. از سال 1984، یک رقابت تیراندازی با استفاده از تفنگ‌های بادی در بازی‌های المپیک وجود داشته است. هم‌چنین انواع مختلفی از تیراندازی برای استفاده از این نوع تفنگ‌های بادی وجود دارد. یکی از گسترده‌ترین رشته‌ها، تمرین هدف است که راهی عالی برای سپری کردن یک روز مفرح به همراه خانواده و دوستانی است که علاقه‌ای مشترک به تفنگ‌های بادی فشرده دارند.
اولین رقابت رسمی تفنگ های بادی در المپیک ۱۹۸۴
[1] Blowpipe (لوله دمش)
[2] Livrustkammaren
[3] Girandoni
[4] Bartolomeo
[5] Lewis
[6] Clark
[7] Merriwether
[8] Kunitomo Ikkansai
