مقایسه لوله های پلی گونال و خان‌دار در ضریب بالیستیک و سرعت

 Polygonal and Rifled Barrels compared for BC and Velocity

تلاش برای دستیابی به دقت تیراندازی در تفنگ‌های بادی و فیلد تارگت تا حد زیادی به انتخاب ساچمه مناسب بستگی دارد. می‌دانیم که به نظر می‌رسد برخی تفنگ‌ها فقط با یک یا چند دستۀ خاص از ساچمه ها دقت بالایی دارند. در حالی که سایر تفنگ‌ها «حساس به ساچمه» نیستند و با طیف وسیع‌تری از ساچمه ها به خوبی شلیک می‌کنند.

در تیراندازی در فضای باز مانند فیلد تارگت، بخش مهمی از دقت توسط باد تعیین می‌شود. و رساندن ساچمه به هدف در فاصله زمان کوتاه‌ تر، اثر باد را کاهش می‌دهد. ساچمه ای که سرعت کمتری را هنگام پرواز به سمت هدف از دست می‌دهد، در اثر باد انحراف کمتری خواهد داشت و با دقت بیشتری به هدف برخورد خواهد کرد. از دست دادن سرعت کمتر معمولاً به عنوان ضریب بالیتسیک بالا شناخته می‌شود.

عوامل فوق (حساسیت به ساچمه و باد) هر دو تحت تأثیر لولۀ تفنگ هستند. شاید فقط لولۀ تفنگ مؤثر نباشد، اما تأثیر فراوانی دارد. 4 نوع لوله برای تفنگ‌ها وجود دارد: بدون خان Smooth ، خان‌دار Rifled، چند ضلعی Polygonal  و اسموث تویست Smooth Twist هر یک از این چهار نوع، بر شکل ساچمه ای که از لوله رها می‌شود و در نتیجه بر سرعت و ضریب بالیستیک تأثیر خاص خود را دارند. لولۀ چند ضلعی نشان و رد متفاوتی بر روی ساچمه باقی می‌گذارد. در مقایسه با نشانی که لولۀ خان‌دار ایجاد می کند، تیزی و تمایز کمتری دارد. و تأثیر بر نشان روی ساچمه ممکن است به دلیل حساسیت کم‌تر لوله‌های چند ضلعی در خصوص ساچمه نیز باشد.

شلیک گلوله از لولۀ خان‌دار (سمت چپ) و لولۀ پولیگونال (سمت راست).

(عکس از تونی در درگاه Yellow Network54 Airgun*1)

لولۀ خان‌دار (سمت چپ) و لولۀ پولیگونال (سمت راست).

(عکس از سی‌ای وارمینتر در درگاه airgunadvice.net*2)

مدتی پیش داده‌هایی از یک آزمایش دربارۀ مقایسۀ لولۀ خان‌دار و لولۀ پولیگونال پیدا کردم. در تفنگ فیلد تارگت Walther LG300 Dominator 16 ژول / 16 ژول و کالیبر 4.5 میلی متر، لولۀ خان‌دار 490 میلیمتری با یک لولۀ چند ضلعی با همان طول جایگزین شد. چهارده نوع  گلوله از پنج تولیدکنندۀ مختلف در هر دو لوله آزمایش شد. در تیراندازی در فضای سرپوشیده . در فواصل  1 متر و 50 متر سرعت با دو کرونوگراف یکسان ثبت شد. تمام ساچمه ها در 10 شات از هر دو لوله شلیک شدند و انحراف استاندارد سرعت بر اساس این 10 شات محاسبه شد. این داده‌ها برای محاسبه انحراف سرعت بین 1 تا 50 متر و ضریب بالستیک برای هر گلوله در هر لوله استفاده شده بود. از آنچه دریافتم اینطور به نظر می‌رسد که این آزمایش در محدودۀ تیراندازی (شوتینگ رنج) کارخانۀ Walther انجام شده و احتمالاً در مجلۀ آلمانی ویزیر[1] در سال 2010 گزارش شده است.

جدول شماره 1. نتیجۀ آزمایش

نتایج چه چیزی را نشان می‌دهند؟ این‌ها داده‌های بسیار زیادی هستند و ممکن است هرکس نظر خود را مطرح کند. آنچه در ادامه می‌خوانید نظر من است:

ضریب بالیستیک در این تست برای گلولۀ JSB Exact (گلوله‌ای که بیشتر مورد استفادۀ تیراندازهای فیلد تارگت است) با مقدار 0.027 به آنچه در اینترنت دربارۀ این گلوله خوانده‌ام نزدیک است. همچنین به دلیل همین مقدار است که من آن را در چیرگان استفاده می‌کنم و با مشاهداتم دربارۀ خط سیر این گلوله تطابق دارد. دیتابیس چیرگان مقدار پایین‌تر 0.023 را برای JSB Exact نشان می‌دهد اما تعداد زیادی از تیراندازها گزارش می‌دهند که این مقدار بسیار پایین است. بنابراین به نظر می‌رسد این آزمایش حاوی داده‌های معتبر است.

تنها نتیجۀ قطعی این است که لولۀ چند ضلعی معمولاً منجر به سرعت بیشتر از لولۀ V1 می‌شود (میانگین همۀ گلوله‌ها 3+ متر بر ثانیه ، 1+ تا 7+ متر بر ثانیه است). (به استثنای گلوله‌های Prometheus که هنگام شلیک از لوله‌های چند ضلعی سرعتی کمی پایین‌تر (1.3- متر بر ثانیه) نشان می‌دهند). به نظر می‌رسد لولۀ چند ضلعی اصطکاک داخلی کمتری دارد.

سرعت در 50 متر (V50) نیز در لولۀ چند ضلعی بالاتر است. این سرعت به طور متوسط ​​برای همۀ گلوله‌ها 4.2 متر بر ثانیه است. به استثنای رفتار عجیب گلوله‌های Prometheus در این داده‌ها که سرعتی بیش از 4.8 متر بر ثانیه دارند.

به طور حتم می‌توان نتیجه گرفت که انحراف استاندارد سرعت در فواصل 1 و 50 متر در لولۀ پولیگونال اندکی پایین‌تر است. در لولۀ خان‌دار میانگین انحراف استاندارد سرعت همۀ گلوله‌ها در در فاصلۀ 1 متر، 0.89 متر بر ثانیه است. در لولۀ پولیگونال این میزان 0.78 متر بر ثانیه است. در 50 متر این مقادیر به ترتیب برای لولۀ خان‌دار و پولیگونال 3.41 و 2.95 هستند. اما تفاوت بسیار اندک است. انحراف استاندارد سرعت در مازل (ابتدای خروج ساچمه از لولۀ تفنگ) نشان می‌دهد که تفنگ Walther Dominator قادر است با اختلاف سرعت بسیار کمی بین شات‌ها شلیک کند.

دربارۀ ضریب بالیستیک

ابتدا باید بگویم تفاوت بسیاری در ضریب بالیستیک بین گلوله‌های مختلف وجود دارد. دوم این که: لولۀ پولیگونال تأثیر بسیار ناچیزی بر ضریب بالیستیک دارد. به استثنای Daystate Select با اندازۀ هد 4.53 میلیمتر که پیشرفتی از 0.021 تا 0.029 را در ضریب بالیستیک نشان می‌دهد. به عقیدۀ من سایر تفاوت‌ها در ضریب بالیستیک میان لوله‌ها چندان اهمیتی ندارد. به خاطر داشته باشید که این آزمایش تیراندازی با یک تفنگ 16 ژول 4.5 میلیمتری با سرعت حدود 235 متر بر ثانیه است. نتایج در مورد سایر تفنگ‌های بادی که در فشار و سرعت بالاتری کار می‌کنند، ممکن است متفاوت باشد و یک لولۀ پولیگونال ممکن است در آنجا نتایج متفاوتی را نشان دهد.

تفاوت‌های به ظاهر ناچیز، به عنوان مثال در اندازۀ هد ساچمه 0.01 میلی متر در H&N FTT، می‌تواند تأثیر زیادی بر ضریب بالیستیک داشته باشد. اما در گلوله‌های JSB Exact، اندازۀ هد ساچمه هیچ تاثیری بر ضریب بالیستیک ندارد. برای گلوله‌های Daystate اندازۀ هد ساچمه تأثیر بسیاری در لوله‌های خان‌دار و تاثیر اندکی در لوله‌های پولیگونال دارد.

ضریب بالیستیک برای لولۀ خان‌دار از 0.014 تا 0.027 و برای لولۀ پولیگونال از 0.014 تا 0.029 متغیر است. مقدار 0.029 تنها از یک مشاهده بدست آمده است. به نظر می‌رسد گلوله‌های نوک تیز ضریب بالیستیک بسیار کمی دارند اما گلولۀ گنبدی شکل RWS Superdome نیز به طرز عجیبی از ضریب بالیستیک بسیار کمی برخوردار است. با نگاه به شکل این گلوله، انتظار چنین تفاوت بزرگی با گلولۀ گنبدی شکل JSB Exact ندارم.

RWS Superdome

بالاترین مقادیر ضریب بالیستیک در گلولۀ Daystate Select با اندازۀ سر 4.53 در لولۀ چند ضلعی (ضریب بالیستیک 0.029) یافت می‌شود. بلافاصله بعد از آن گلولۀH&N FTT  با اندازۀ سر 4.51 در لولۀ چند ضلعی (ضریب بالیستیک 0.028) قرار دارد.

از کجا می‌توان لولۀ پولیگونال تهیه کرد؟

کارخانه لوتار والتر در کونیگزبرون آلمان، لولۀ تفنگ بادی پولیگونال در کالیبرهای  4.5، 5.5، و 6.35 میلیمتری تولید می‌کند (0.177، 0.22 و 0.25). این لوله‌ها را می‌توان در 3 قطر مختلف (10 ، 12 و 16 میلیمتر) همراه یا بدون چوک تهیه کرد.

برای مرور کلی خطوط گستردۀ لوله‌های چندضلعی آنها، اینجا را کلیک کنید: لولۀ لوتار والتر برای تفنگ‌های بادی.

در ایالات متحدۀ آمریکا این لوله‌ها را می‌توان از طریق Lothar Walther Precision Tools سفارش داد. در سایر نقاط جهان باید از طریق فروشندگان سلاح و نمایندگی های ثبت شده سفارش داده شوند .

نتیجه‌گیری‌ها

دوست دارم نظرات شما را بشنوم، اما به نظر من این آزمایش نشان می‌دهد که لولۀ پولیگونال مزایای اندکی در تیراندازی فیلد تارگت در 16 ژول / 12 FPE ارائه می‌دهد.

نمی‌دانم چرا اما متأسفانه این آزمایش نتایجی در خصوص اندازۀ گروپ نشان نمی‌دهد. دوست داشتم همۀ آن 10 شات گروپ را ببینم. این امر می‌توانست اطلاعات ارزشمندی در مورد چگونگی واکنش لوله‌های مختلف به ساچمه های مختلف یا حساسیت به ساچمه نشان دهد.

من یک Walther LG300 Dominator با یک لولۀ پولیگونال دارم. این تفنگ زمانی که از کارخانه خارج شد یک نسخۀ 21 ژول بود و با ساچمه های RWS Superdome گروپ‌های بسیار خوبی را شلیک می‌کرد. 5 گروپ 10 تا 12 میلیمتری در فاصلۀ 50 متری در فضای سرپوشیده که همه بنچ رستی بودند. سپس تنظیم کننده (رگولاتور) مانند همۀ LG300 های اولیه خراب شد و من درخواست کردم که آن را با یک تنظیم کنندۀ  16 ژول جایگزین کنند. پس از آن بهترین گروپ‌های خود را با JSB Exact گرفتم ولی دیگر فوق‌العاده خوب نبود. گروپ‌های 15 تا 20 میلیمتری در فاصلۀ 50 متر. دقت آن نسبتاً قابل قبول بود اما استثنایی نبود. آیا این امر نشان می‌دهد که لوله‌های چند ضلعی در سرعت بالاتر بهترین شلیک را می‌کنند؟ من نمی‌دانم. این تنها یک مشاهده است. اما شنیده‌ام که در ایالات متحدۀ آمریکا در آزمایش‌های جامع بنچ رست تفنگ بادی، عملکرد لوله‌های چند ضلعی در 21 تا 23 FPE در سطح دریافت مدال بوده است.

[1] Visier