تیراندازی در باد ۲ (جنبه روانشناختی تیراندازی در باد)
بسم الله الرحمن الرحیم
تیراندازی در باد ۲
جنبه روانشناختی تیراندازی در باد نوشته Bill Collaros
ترجمه و تنظیم : میثم کماسایی
جنبه ی روانشناختی تیراندازی در باد
بیل کولاروس (Bill Collaros)
بیایید نخست جنبه ی روانشناختی موضوع را بررسی کنیم. این که شما از نظر هیجانی چه احساسی نسبت به باد دارید، میتواند تأثیر عمدهای بر امتیاز شما داشته باشد.
بیشتر تیراندازان موافقند که هیجانات منفی میتواند بر امتیاز شما اثر بدی بگذارد؛ اما بیشترشان درک نمیکنند که هیجانات مثبت هم میتوانند به همان بدی یا حتی بدتر از هیجانات منفی باشند. نتیجه بخشترین حالت هیجانی، حفظ خونسردی است. برای این که بهترین تیراندازی خود را داشته باشید، هرگز به خود اجازهی هیچ احساسی را چه خوب و چه بد ندهید. هیجانات باعث آزادسازی آدرنالین میشوند؛ آدرنالین در بیشتر جانداران توان را افزایش میدهد اما بر هماهنگی خوب حرکتی اثر منفی دارد. علاوه بر این اگر به خود اجازه دهید پس از یک تیراندازی خوب خوشحالی کنید، پس از یک تیراندازی ضعیف نیز احساس ناامیدی خواهید کرد و از نظر روانشناسی، اهمیت ناامیدی از خوشحالی بیشتر است؛ بنابراین دلسرد خواهید شد و ممکن است در تیراندازیهای بعدی نیز شکست بخورید. بهترین حالت برای قبل و در حین مسابقه حفظ خونسردی کامل است. بعد از این که آخرین دور تیراندازی انجام شد به اندازهی کافی برای جشن گرفتن یا غصه خوردن وقت خواهید داشت.
بنابراین بیایید کمی دربارهی این صحبت کنیم که هم قبل و هم در حین مسابقه چگونه باید ذهن خود را در چارچوب مناسبی قرار دهید.
پیش از مسابقه باید آگاهانه به خودتان یادآوری کنید که:
اگر باد برای شما بد است، به همان اندازه برای دیگران نیز بد خواهد بود. باد به شما ضرر نمیرساند. فقط به تیراندازانی ضرر میرساند که از نظر روانشناختی تحت تأثیر آن قرار گیرند.
نباید انتظار داشته باشید که رکورد شخصی خود را بهبود بدهید. انتظار این که بهترین رکوردتان در شرایط آب و هوایی نا مناسب رخ دهد، انتظاری غیر واقعی است. داشتن انتظارات واقعبینانه در هر زمان که تیراندازی میکنید (مخصوصاً در باد) اهمیت زیادی دارد.
حتی انتظار امتیازهای عالی هم نداشته باشید. به احتمال زیاد باد امتیازات را کاهش میدهد، اما امتیازات «همه» را.
تکرار میکنیم: باد به ضرر شما نیست.
حالا میرسیم به نکته ای که هضمش برای بیشتر تیراندازان آسان نیست. باید شجاعانه اعتقاد راسخ داشته باشید که پیروزی اهمیت ندارد. «پیروزی» یا «شکست» افکار هیجانی هستند. اگر به پیروزی فکر کنید، هر فکر خوبی امید شما را بالا میبرد و هر تیراندازی بدی ترس و تردیدهای شما را افزایش میدهد و هیجاناتتان شما را به سوی سقوط میبرد. در عوض با حفظ خونسردی بر این تمرکز کنید که در هر تیراندازی بهترین عملکرد خود را داشته باشید. در حقیقت شما روی پیروز شدن یا نشدنتان کنترل بسیار اندکی دارید. تیراندازان دیگر و امتیازات آنها هستند که تعیین کننده اند. با این وجود، این که در هر تیراندازی بهترین عملکردی را که در توان دارید ارائه دهید کاملاً در کنترل شماست. هدف شما باید این باشد که مسابقه را به این شکل به پایان برسانید که بدانید در هر تیراندازی بیشترین توان خود را به کار بردهاید.
اگر این حقایق را بپذیرید حتی پیش از این که مسابقه شروع شود از بیشتر تیراندازان دیگر جلو افتادهاید.
در طول رقابت باید:
- به اسلحه و پرچمهای بادنمای خود اعتماد کنید.
- از نگرانی برای تیراندازیهای قبلی خودداری کنید. فقط از آنها بیاموزید و پیش بروید.
- از هیجانات دور بمانید و خونسردی از هیجاناتی که باعث میشوند در تیراندازی عجله کنید، جلوگیری میکند. آرام باشید. منتظر وضعیت باد مورد نظر خود بمانید. خود را به یک تیراندازی نامطمئن متقاعد نکنید.
- اگر خواست یا نیاز شما تیراندازی در وضعیت جدید است، به اهداف قلقگیری برگردید و محل اصابت را ثبت کنید.
- تمرکز کامل خود را بر تیراندازی فعلیتان بگذارید. هر هیجانی (مثبت یا منفی) میتواند باعث کاهش تمرکز شما شود.
- تنها تیراندازی کنید، تیراندازیهای قبلی را بررسی کنید و از آنها بیاموزید و دوباره تیراندازی کنید. کاری کنید هر تیراندازی شما بهترین تیراندازی ممکن شما در این وضعیت باشد.
- پذیرش وضعیت، خودداری از درگیر شدن هیجانی، و حفظ هدفگذاری صحیح شما را نیمی از راه پیش میبرد و باد را به دوست شما تبدیل میکند.
جنبه ی فنی تیراندازی در باد
جنبهی دیگری که میتواند باد را به دوست شما تبدیل کند، جنبهی فنی کار است. یک رویکرد فنی استوار و باثبات هم امتیاز واقعی شما و هم اعتماد به نفس شما را در تواناییهایتان بهبود میدهد. بیایید مرحله به مرحله جنبه های فنی را بررسی کنیم. در اینجا مراحلی مطرح میشود که با کمک آنها میتوانید در روزهای بادخیز امتیازات خود را بهبود دهید.
تجهیزات خوب بخرید. سپس به اندازهی کافی با آن تیراندازی کنید تا خودش و قابلیت هایش را بشناسید. در استفاده از آن اعتماد به نفس داشته باشید. بدون اعتماد به نفس پس از هر تیراندازی ضعیف به جای آن که به سادگی اثر باد را بپذیرید، تجهیزات خود را زیر سئوال میبرید.
پرچمهای بادنمای خوب بخرید و خواندن اطلاعات آنها را یاد بگیرید. (من به شخصه پرچم های دوقلوی ویک (Wick) با دم دوشاخه و فرفره را ترجیح میدهم. آن مربوط به زمانی است که باید مبارزه در میان تیراندازان باتجربه را آغاز کنید!) همهی پرچمهای شما بایستی یکسان باشند. برای سلاح خفیف بنچرست (rimfire benchrest) سه تا از شش پرچم شما کفایت میکند. داشتن پرچم بیشتر اطلاعات بیشتری به شما میدهد ولی در عین حال پیگیری ذهنی آنها را دشوار میکند. من از چهار پرچم در ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ یاردی استفاده میکنم. همهی پرچمها را نگاه میکنم ولی تأکید بیشتر روی پرچمهای نزدیکتر است.
در زمان تمرین «دقیقاً» طوری تیراندازی کنید که در زمان مسابقه انجام میدهید. رستهای خود را درست به همان شکل تنظیم کنید. هر قطعه از تجهیرات را همیشه همان جای ثابت روی میز بگذارید. اگر لازم شود روی میز دنبال چیزی بگردید تمرکزتان را از دست میدهید و چه بسا وضعیتتان را نیز از دست بدهید.
در خلال روزهای تمرین، در آرامش و در وضعیت بدون باد، شرایط صفر خوبی ایجاد کنید. تنظیمات طبلکهای سمت و ارتفاع را در دوربین خود طوری ثبت کنید که همیشه بتوانید به آنها رجوع کنید. اعتماد به شرایط صفر خود بخشی از اعتماد به تجهیزات است.
زود وارد مسابقه شوید. پرچم های خود را کار بگذارید و چند دقیقه پیش از آغاز مسابقه آنها را بررسی کنید. پرچمهای دیگر اطراف را هم مخصوصاً آنهایی را که جهت مخالف دارند بررسی کنید. آنها میتوانند پیش از این که تغییر جهت به پرچم های شما برسد، تغییرات در شرف وقوع را به شما هشدار دهند. بین دو تا چهار وضعیت باد را که مطلوب شماست شناسایی کنید. این وضعیتها باید آنقدر طول بکشند که قابل تیراندازی باشند. (خیلی از وضعیتهای «خوب» آنقدر طول نمیکشند که به تیراندازی برسند یا اغلب تغییر جهت میدهند.) باید یکی از وضعیت ها را به عنوان وضعیت حاکم در نظر بگیرید حتی اگر خوب به نظر نرسد. وقتی وضعیتی حاکم است یعنی چه بخواهید و چه نخواهید، باید در آن شرایط تیراندازی کنید، پس بهتر است برایش آماده باشید.
همیشه تایمر را طوری تنظیم کنید که بتواند به سرعت به شما بگوید چقدر زمان در مسابقه برایتان باقی مانده است. اگر این را ندانید طبیعتاً نگران خواهید شد و در تیراندازی عجله خواهید کرد. (و این نگرانی حواستان را پرت میکند و نمیتوانید تمرکز کنید.) تایمر را در تمرین هم دقیقاً عین شرایط مسابقه به کار ببرید.
با شروع مسابقه به اندازهی کافی تیراندازی قلقگیری را انجام دهید تا مطمئن شوید که میزان دریفت و پیشگیری لازم برای هر وضعیت خود را میدانید.
دوربین را تنظیم نکنید مگر این که شرایط باد چنان بد باشد که مجبور باشید. اگر باد بد باشد یعنی احتمالاً آنقدر تغییر میکند که مجبور خواهید بود در وضعیتهای مختلف تیراندازی کنید. اگر دوربین را تنظیم کنید، تنظیمات مورد نظرتان که بقه شما آمادگی بیشتر داده اند به آسانی از دست میرود. آسانتر آن است که شرایط صفر بدون باد را حفظ کنید و فقط فاصله بدهید. نگاه داشتن شرایط صفر همچنین یادگیری از هر تیراندازی را آسانتر میکند. اگر دوربین را تنظیم کنید خیلی دشوار است که بفهمید باد واقعاً چه تأثیری میگذارد. اگر واقعاً مجبورید که دوربین را تنظیم کنید، شرایط صفر را طوری ثبت کنید که همیشه بتوانید به آن رجوع کنید. بله میدانم که اگر هدف را در وسط تنظیم کنید دقیقتر میشدید، اما از کشیدن ماشه در آرامش حرف نمیزنیم. موضوع، جنگ بقا در وضعیت های بد است.
وضعیتی را انتخاب کنید که در آن همهی پرچم های شما تقریباً در وضعیت یکسانی باشند. حتی اگر سرعتشان یکسان خوانده نشود، دست کم جهت یکسانی را نشان دهند. اگر بعضی از پرچمها جهت خلاف پرچم های دیگر را نشان میدهند، از تیراندازی خودداری کنید.
صبور باشید. منتظر وضعیت خود بمانید. اگر در زمان معقول به وضعیت مناسب دست نیافتید به عقب برگردید و قلقگیری کنید و وضعیت حاکم جدیدی تعیین کنید. این وضعیت را یادداشت کنید و بعد به ثبت رکورد برگردید.
این مراحل را به عادت خود تبدیل کنید و میبینید که تیراندازی شما به طور معناداری بهبود مییابد.
بیشتر نکاتی که به آن اشاره کردهام بدیهی هستند. در اینترنت ابزار بصری مختلفی وجود دارد که هدفش نشان دادن تأثیر وضعیتهای مختلف باد بر محل اصابت است. این ابزار بصری ممکن است از نظر تئوریکی تقریبی باشند، اما چیزی نیستند که در محدودههایی که من بیشتر با آنها مواجه شدهام واقعاً رخ دهند. ابزارهای بصری کلی قطعاً آنقدر دقیق نیستند که بتوان در خلال یک مسابقه به آنان تکیه کرد. محدودهی تیررس و واریانسهای واقعی در باد ضروریاند تا بدانیم اثر باد بر محل اصابت شما چقدر دقیق خواهد بود.
در ابتدای این مقاله اشاره شد که سلاح بنچرست تحت تأثیر باد است این به علت پایین بودن ضریب مقاومت پرتابه در برابر هوا در پرتابه های خفیف و ایررایفل است. علاوه بر این در قوانین بنچرست خفیف، باد چیزی بیش از یک عامل است. در بنچرست سنترفایر تنها پنج شلیک در هر مسابقه امکانپذیر است. نسبتاً آسان است که پنج شلیک را در یک یا حداکثر دو وضعیت باد انجام دهید. با این حال در قوانین بنچرست خفیف و ایررایفل، بیست و پنج شلیک لازم است که باید به هدفهای مختلف شلیک شود. عملاً ممکن نیست که بدون مواجهه با سه، چهار یا تعداد بیشتر وضعیت باد تیراندازی کرد.
وقتی من تیراندازی بنچ رست خفیف را شروع کردم، سعی میکردم پرچمهایم را ببینم و رابطهی آنها را با محل اصابت هدفهای قلق گیری ام بررسی کنم. این کار وقتی که باد در قدرت و جهت ثبات داشته باشد، کار خوبی است. اما در حقیقت تنها یکی دو بار در حرفهی تیراندازی من رخ داده است. فهمیدم که باید دست کم آمادگی سه یا چهار وضعیت باد را داشته باشم. به هر حال سنی از من گذشته و دقیقاً به یاد ندارم که برای هر وضعیت کجا قرار میگرفتم. در ضمن مشکلی روانشناختی هم داشتم و ایجاد فاصله ی کافی برایم دشوار بود. اگر لازم بود در حلقهی ۸ قرار بگیرم، لبهی ۸/۹ را هدف میگرفتم. به همین دلیل خیلی از شلیکهایم به خاطر باد در خارج از منطقهی ۱۰ اصابت میکرد. لازم داشتم که در پیشگیری هایم جسارت بیشتری داشته باشم.
به ندرت پیش می آید که از همه ی بادنماها زاویه و سرعت یکسان خوانده شود بنابراین لازم خواهید داشت که میانگین ذهنی سریعی بگیرید. باید بتوانید وضعیتی را برگزینید که همه ی پرچم ها منطقاً جهت یکسانی را نشان میدهند. در هر حالت از وضعیتهایی بعضی پرچمها به چپ و بعضی دیگر به راست متمایل شدهاند اجتناب کنید. خیلی هم مراقب شرایط «سکون» (بدون وزش باد) باشید. من به سکون اعتقاد ندارم، سکون فقط آرامش پیش از تغییر است. سکونها باعث فراز و فرود رازآلودی میشوند.
من هرگز فرض را بر این نمیگذارم که محل اصابت امروز مشابه دیروز باشد، حتی اگر بادنماها اطلاعات مشابهی را نشان دهند. داده های امروز فقط برای امروز مناسب است. به نظر میرسد وضعیت های یکسان باد در روزهای مختلف به محلهای اصابت مختلفی میانجامد.
بیشتر چیزهایی که گفتم برای شما تازگی ندارد و عقل سلیم به حساب می آید. اما آیا واقعاً آنها را به کار میبندید؟ میتوانید هیجانات خود را از تأثیر آب و هوا بر امتیازاتتان منفک کنید؟ آیا برای تیراندازی در وضعیتهای بد برنامه ی مؤثری دارید؟ آیا سیستمی دارید که چهار وضعیت بادی را به خاطر آورد؟ آیا صادقانه باور دارید که بادی که به ضرر مسابقه ی شما میوزد در حقیقت به نفع شماست؟ این که باد دوست شما به حساب می آید چون دشمن دشمن شماست؟
اگر چنین باشد شما در وضعیت های بد بسیاری از «ماشه کشهای خوب» را شکست خواهید داد!
فقط با بهترین توانتان شلیک کنید و نگران دیگران نباشید.
میتوانید در اینترنت «دیاگرامهای دریفت باد» را پیدا کنید که اثرات نظری جهات مختلف باد را بر POI (محل اصابت) نشان می دهند. این دریفت ها تنها برای حالتهای ایستا و وضعیتهای جریان خطی باد، منطقی هستند و متاسفانه حالت های ایستا و جریانهای خطی باد همانقدر رایج هستند که دیدن تکشاخ!
واقعیت این است که شما مجبورید وضعیت پرچمی را که در آن موقعیت خاص و روز خاص میبینید با محل اصابت ساچمه یا گلوله های خود بر هدف هایتان مرتبط کنید (برای همین اهداف قلقگیری را روی سیبل قرار میدهند) و لازم است وضعیتهای پرچم و POI های منتج آنها را طوری به خاطر بسپارید که بتوانید خود را برای آن شرایط آماده کنید. نگران این نباشید که باد کجا میخواهد روی گلوله ها اثر بگذارد. فقط قلقگیری کنید و ببینید واقعاً کجا روی گلوله ها اثر میگذارد. (جهت پرچم یکسان در روزهای مختلف و یا محدوده های مختلف ممکن است به POI های مختلف بیانجامد.)
من معمولاً سعی میکنم ده دقیقه قبل از شروع مسابقه پرچمهایم را کار بگذارم و مطالعه شان کنم. پرچم های اطراف را هم مخصوصاً آنهایی را که جهت خلاف پرچم های من دارند، بررسی میکنم. آنها تغییرات در شرف وقوع را پیش از آن که به پرچم های من برسند، هشدار میدهند. دو یا سه وضعیت باد مطلوب خود را شناسایی میکنم. این وضعیتها باید آنقدری طول بکشند که قابل تیراندازی باشند. (خیلی از وضعیت های «خوب» آنقدر طول نمیکشند که به تیراندازی برسند یا اغلب تغییر جهت میدهند.) یکی از این وضعیت ها را وضعیت «حاکم» خود قرار می دهم حتی اگر خیلی خوب به نظر نرسد. وقتی وضعیتی حاکم است یعنی چه بخواهم و چه نه، باید در آن شرایط تیراندازی کنم.
سعی میکنم وضعیتی را انتخاب کنم که همهی پرچمها اطلاعات یکسانی را نشان بدهند. دست کم اگر سرعتشان یکسان نیست جهتشان تقریباً یکسان باشد. وقتی بعضی پرچم ها جهتی خلاف سایرین نشان میدهند از تیراندازی اجتناب میکنم.
وقتی مسابقه شروع میشود آنقدر شلیک قلقگیری انجام میدهم تا تعیین کنم که کدام وضعیت ها بر گلوله های من اثر میگذارد. (بله، این یک تمرین حافظه است و برای ما سالمندان چالشانگیز است، اما تنها راه به دست اوردن امتیازات معتبر همین است.)
«دنبال کنندگان» در برابر «منتظران» – دو سبک تیرانداز وجود دارد: آنهایی که به دنبال وضعیت هستند و آنهایی که منتظر وضعیت میمانند. دنبال کنندگان تمایل دارند در نرخ تقریباً ثابت تیراندازی کنند. آنها در لحظهی شلیک و در وضعیت موجود نقطه ی هدف را حدس میزنند. منتظران از قلقگیری های خود استفاده میکنند و دو تا سه وضعیت را که میخواهند انتخاب میکنند. در طول مسابقه منتظر این وضعیت ها میمانند. انها به نسبت دنبال کنندگان گاه و بیگاهتر شلیک میکنند. اگر صادقانه بگوییم منتظر ماندن برای وضعیت مناسب آن هم وقتی تایمر دارد به پایان زمان نزدیک میشود آدم را عصبی میکند. اما تجربه نشان داده دنبال کنندگان نتایج خیلی پایینتری به نسبت منتظران کسب میکنند.
من منتظر میمانم!
سعی میکنم صبور باشم و منتظر وضعیتم میمانم. اگر در زمان معقولی این وضعیتها اتفاق نیفتادند به قلقگیری برمیگردم و وضعیت حاکم جدیدی تعیین میکنم. بعد به ثبت رکورد برمیگردم.
اگر وضعیت باد به طور منطقی پایدار باشد، میتوانید به پرچمها نگاه کنید، بعد از دوربین نگاه کنید ,و پس از تنظیم شلیک کنید. اما اگر وضعیت باد هر چند ثانیه یک بار تغییر میکند، شاید مجبور شوید تنظیمات نشانه روی را برای شرایط خاص آماده کنید، به پرچم ها نگاه کنید و به محض دیدن وضعیت مناسب بدون نگاه کردن از دوربین شلیک کنید. شلیک کردن بدون نگاه کردن از دوربین ترسناک است، اما در این شرایط ضروری است.
و یک نکتهی دیگر: چیزی به اسم «سکون» وجود ندارد. سکون فقط آرامش پیش از تغییر است. سکونها این توهم را ایجاد میکنند که نیازی به دقت وجود ندارد. من از شرایط سکون اجتناب میکنم.
با تشکر از آقای هومن مجلل بابت پیشنهاد مقاله
با آرزوی موفقیت برای همه تیراندازان ایران عزیز میثم کماسایی
منابع :
مقاله Bill Collaros تیراندازی در باد از منظر روانشناختی نوشته بیل کولاروس