بسم الله الرحمن الرحیم

نوع و فرم ساچمه مناسب برای تیراندازی

ترجمه و تنظیم : میثم کماسایی

اشکال مختلف ساچمه ها همواره برای تیراندازان مبتدی تر ایجاد تردید در انتخاب نموده و بررسی و تست آنها بدون در نظر گرفتن اهداف تولید و جامعه هدف ، باعث صرف هزینه و وقت زیادی خواهد بود.

در این مقاله سعی داریم برای این دست از تیراندازان که نیازمند توضیح در مورد علل تفاوت هندسی ساچمه ها هستند مطالب و تصاویری ارائه کنیم که تیراندازان در ابتدای مسیر خود ضمن آشنایی با انواع ساچمه ها ، تمرکز بیشتری روی تست های تخصصی ترمانند اهمیت وزن ، ارتفاع ، قطر و ضخامت ساچمه داشته باشند .

مسئله انتخاب صحیح ساچمه، با یافتن بهترین ساچمه برای تفنگ بادی شما ارتباط دارد. اغلب چندین ساچمه مختلف را خواهید یافت که عملکرد و دقت بالاتر از حد میانگین را ارایه می‌کنند. ما اغلب قدر ساچمه سربی مدرنی که امروزه در تفنگ‌های بادی خود شلیک می‌کنیم را نمی‌دانیم. در مقایسه با دیگر گلوله‌‌ها این ساچمه‌ها ارزان، فراوان و بصورت گسترده در دسترس، و با توجه به اندازه کوچک خود به طرز شگفت‌انگیزی کارآمد هستند. اما همیشه اینگونه نبوده است. تفنگ‌های بادی اولیه با یک لوله صاف و بدون خان ساخته می‌شدند و از ساچمه سربی یا گلوله‌های BB استفاده می‌کردند. امروزه، اکثر ساچمه‌ها در کشورهای ژاپن و آلمان ، چک و مدل‌های اندکی نیز در کشور آمریکا ساخته می‌شوند. به لطف دکتر رابرت بیمن، امروزه تیراندازان تفنگ بادی آمریکایی اشکال بسیار مختلفی از ساچمه را با تنوع بالا در وزن و کالیبر برای کاربردهای خاص خود در اختیار دارند.

آنچه که همیشه باید در خاطر داشته باشید خرید ساچمه‌های با کیفیت از تولیدکننده‌های معتبر است. اگر در یک نمایشگاه محلی اسلحه حضور پیدا می‌کنید و برخی ساچمه‌های ارزان قیمت همراه با تخفیف را می‌‌بینید، محکم باشید و در برابر وسوسه برای خرید اجناس ارزان قیمت مقاومت کنید. اگر این ساچمه‌ها در لوله اسلحه شما گیر کنند یا به تفنگ بادی شما آسیب بزنند دیگر ارزان قیمت به شمار نخواهند آمد. دوستی داشتم که تعدادی ساچمه بدون برند معتبر که با سرب مخلوط قالب‌‌ریزی شده بودند و بسیار سخت بودند را خریداری کرد. حاشیه‌های ساچمه به خوبی منبسط نمی‌شدند و خان را کاملا مسدود نمی‌کردند. تقریبا شبیه شلیک ساچمه در تفنگ بادی بدون خان، یا شلیک خشک بود. قبل از اینکه قوطی ساچمه‌ها را تمام کند فنر و پیستون را شکست. این درس برای او گران تمام شد.
بایستی ساچمه را با اندازه لوله اسلحه تفنگ بادی خود تطبیق دهید؛ اما بعد از انجام این کار، بایستی به این مسئله توجه داشته باشید که کدام ساچمه برای شما مناسب است. به منظور یافتن مناسب‌ترین ساچمه به مقداری آزمون و خطا نیاز دارید. من همیشه پیشنهاد می‌کنم که تعدادی از ساچمه‌های مختلف را امتحان کنم و یک ساچمه را در حالت درازکش یا از روی میز و رست یا کیسه شن شلیک کنید تا دقت بالقوه آن در تفنگ بادی خود را تعیین کنید. نتایج شما را شگفت‌زده خواهند کرد. داشتن و استفاده از یک کرونوگراف هنگام آزمون به تعیین دقت بالقوه کمک شایانی می‌کند. کرونوگراف بسیاری از برآوردها برای انتخاب ساچمه را انجام می‌دهد

بطور کلی، تفنگ‌های بادی در مقایسه با تپانچه‌های بادی می‌توانند ساچمه‌های سنگین‌تری را شلیک کنند. این به این دلیل است که تفنگ‌های بادی خان‌های بزرگ‌تری دارند که مقدار انرژی اضافی لازم برای پیش راندن ساچمه‌های سنگین‌تر از طریق لوله و کوبیدن آنها به هدف مورد نظر را ایجاد می‌کنند. تفنگ‌های بادی مگنوم قادر به پیش راندن سنگین‌ترین ساچمه‌های موجود هستند اما نمی‌توانند این کار را با دقت بیشتری نسبت به رقبای کم قدرت‌تر خود انجام دهند. بسیاری از تفنگ‌های با کیفیت مسابقه تنها انرژی کافی برای پیش راندن یک ساچمه سرتخت هشت گرینی با سرعت ۶۵۰ فوت بر ثانیه را تولید می‌کنند؛ اما این کار را با انسجام بسیار بالا انجام می‌دهند،‌ از اینرو بسیار دقیق هستند. تپانچه‌های بادی نیز قادر به ارایه دقت قابل توجهی هستند.

در واقع رسیدن به بالاترین دقت با سلاح شما مستقیما به میزان سرعت پرتابه ارتباط دارد و این دقت همواره در هر سرعتی حفظ نخواهد شد ، از طریق کرونوگراف و گروپ گیری در سرعت های مختلف می توانید به اپتیمم مورد نظر دست پیدا کنید ۰

این تست ها شما را ذهنیت شما را نسبت به سلاح های صرفا قدرتی تغییر می دهد . این همان چیزی است که تیراندازان تخصصی را به سمت بازه خاصی از قدرت می برد .         

اکثر ساچمه‌هایی که امروزه استفاده می‌شوند به شکل دیابولو ساخته می‌شوند. به این معنی که، در قسمت انتها بزرگ هستند و در بخش مرکزی کمر باریکی دارند. ناحیه کمر سر را از دامنه جدا می‌کند. ساچمه‌هایی که در گذشته استفاده می‌شدند گرد و یا به شکل استوانه‌ای بودند. هیچکدام از این دو طراحی بسیار کارآمد نبودند، اما شلیک می‌شدند. شکل دیابولو، به دلیل طراحی خود در بخش هد و دامنه هنگام پرواز به سمت هدف بسیار کارآمد و با ثبات هستند.

سر ساچمه دیابولو شکل همیشه در ابتدا وارد چمبر می‌شود تا ناحیه باریک‌تر دامن ساچمه بتواند بعد از شلیک منبسط شود و لبه‌های بیرونی چمبر را مسدود کند. ساچمه‌های تفنگ‌های بادی به چهار دسته مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند، که با توجه به طراحی سر ساچمه‌ نامگذاری می‌شوند: سرتخت (wadcutter )، نوک تیز(pointed )، سرگرد (round nose) و نوک فرورفته (hollowpoint). طراحی سر عامل تعیین کننده کاربرد اصلی ساچمه است.

در ادامه تفاوت طراحی‌های مختلف سر ساچمه، تفاوت میان آنها و کاربرد اصلی هر کدام از طراحی‌ها را ارایه خواهیم نمود.

مجموعه‌ای از ساچمه های سرتخت کالیبر ۱۷۷:

Hobby, H&N Match, RWS Meisterkugeln, RWS SuperMag.

ساچمه سرتخت
این نوع ساچمه سر تختی دارد و لبه‌ی آن پخ است. برای مدت‌های طولانی تصور می‌شد که این ساچمه دقیق‌ترین طراحی موجود است؛ و برای سال‌های متمادی، از این ساچمه‌ها بصورت انحصاری در رقابت‌های هدفگیری استفاده می‌شد. اما پیشرفت‌های اخیر در طراحی ممکن است این تصور را به چالش بکشد. این ساچمه‌ها سبک وزن هستند، بالاترین سرعت‌ها را ارایه می‌کنند و معمولا قیمت پایین‌تری نسبت به دیگر طراحی‌ها دارند؛‌از اینرو شلیک این ساچمه‌ها از لحاظ اقتصادی به صرفه است. اکثر تفنگ‌های بادی در کارخانه با استفاده از ساچمه‌های سرتخت آزمایش می‌شوند. طراحی سرتخت حقیقتا در مسابقات تیراندازی یا تیراندازی تفریحی غیر رسمی یا در محل‌های سرپوشیده در فاصله ۱۰ متری از دیگر طراحی‌ها پیشی می‌گیرد. هد تخت این ساچمه‌ها یک سوراخ با لبه‌های تیز را در سیبل کاغذی ایجاد می‌کند، بنابراین تعیین امتیازها در این نوع ساچمه ساده‌تر و دقیق‌تر است. اگر به دنبال یک طراحی هستید که در تمامی تفنگ‌های بادی نتایج بطور منسجم دقیقی را در برد کوتاه ارایه می‌کند، طراحی سرتخت بهترین گزینه است.         

این ساچمه‌ها، به شرط اینکه در فواصل حدود ۲۵ یارد یا کمتر استفاده شوند، برای هدف زنی تفریحی مناسب هستند. در فواصل بلندتر، ثبات و دقت خود را از دست می‌دهد، زیرا برای شلیک با بهترین کارآیی در فاصله ۱۰ متری طراحی شده‌اند.

مجموعه‌ای از ساچمه‌ نوک تیز کالیبر ۲۲:

RWS Superpoint, Beeman Silver Sting, Beeman Silver Arrow, ARS Cobra.

ساچمه نوک تیز        

نوک این ساچمه بسیار تیز است. ساچمه‌های نوک تیز بطور ویژه برای شکار و استفاده در صحرا طراحی شده بودند. قطر ناحیه کمر ساچمه نوک تیز بزرگتر است تا بدون نامتعادل کردن توزیع وزن جلو به عقب، ‌که موجب کاهش دقت می‌شود، وزن ساچمه‌ افزایش یابد. ناحیه دامنه در این ساچمه نسبت به دامنه ساچمه سرتخت کوتاهتر است. طراحی برخی ساچمه‌های نوک تیز همراه با نوارهای پیش برنده یا driving bands هستند. این نوارها تخت هستند و دور سر ساچمه، در جلوی کمر قرار دارند، که مساحت سطحی که با خان لوله اسلحه درگیر می‌شود را افزایش می‌دهند. افزایش مساحت درگیر با خان‌بندی لوله اسلحه دقت بهتر و برد بیشتری را به ارمغان می‌آورد، اما همچنین اصطکاک میان ساچمه و لوله اسلحه را افزایش می‌دهد و سرعت ساچمه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. به همین دلیل، ساچمه‌هایی که دارای این نوارها هستند در تفنگ‌های بادی مگنوم بهترین عملکرد را دارند. اگر به دنبال یک تفنگ یا تپانچه با سرعت استاندارد برای شکار هستید، یک ساچمه نوک تیز بدون نوارهای پیش برنده، یا یکی از طراحی‌های نوک فرورفته که در ادامه می‌خوانید را انتخاب کنید.      

ساچمه نوک تیز یک انتخاب مناسب برای شکار است.مزیت دیگر این ساچمه‌ها دقت مناسب آنها در مسافت های بالای ۲۵ متر درقیاس با ساچمه های سر تخت است است. تفنگ های بادی بعضا با ساچمه‌های نوک تیز در مقایسه با ساچمه‌های سرتخت دقت بهتری را اارائه می کنند. اما قیمت آنها بالاتر است، و طراحی نوک تیز آنها برای سیبل‌های محیط‌های سرپوشیده بسیار مخرب است. بنابراین، برای شلیک‌های تفریحی غیر رسمی و تمرین بر روی سیبل، ساچمه سرتخت هنوز بهترین انتخاب برای شما است؛ اما اگر در صحرا و به دنبال حیوانات کوچک برای شکار هستید، ساچمه نوک تیز بهترین انتخاب خواهد بود.

مجمعه‌ای از ۱۷۷ ساچمه‌ سرگرد:

Eley Wasp, Crosman 7.9-grain Premier, RWS Superdome, Beeman Ram Jet.

ساچمه سرگرد   

ساچمه‌های سرگرد یک قسمت برآمده و دایره ای شکل در قسمت هد خود دارند که وزن کلی و توان تخریب ساچمه را افزایش می‌دهد. شکل گرد همچنین در برابر دریفت باد مقاومت بهتری دارند. با قدرتمند تر شدن و سریع‌تر شدن تفنگ‌های بادی، ساچمه‌های سرگرد نیز توسعه یافتند زیرا یک گلوله سنگین‌تر در مقایسه با گلوله‌های سبک‌تر در تمامی فواصل انرژی جنبشی حفظ شده بیشتر، و مقاومت بیشتری در مقابل انحراف باد خواهد داشت. ساچمه‌های سرگرد برای شکار در فواصل حداکثری استفاده می‌شوند و هنگامیکه سیبل‌های فلزی با اندازه‌های مناسب با تفنگ بادی را در فاصله ۵۰ متری (۵۵ یاردی) مورد هدف قرار می‌دهید،‌حقیقتا می‌درخشند. اگر تابحال تیراندازی به سیبل‌های فلزی سیلوئت با تفنگ بادی را امتحان نکرده‌اید، باید بگویم که یک چالش واقعی است. ساچمه‌های سرگرد در تفنگ‌های بادی مگنوم بهترین عملکرد را دارند.

این نوع از ساچمه ها مقبولیت و محبوبیت بسیار زیادی در بین تیراندازان out door با تفنگ های بادی دارند . علت آن دقت بسیار بالای این ساچمه ها در مقابله با باد است پس اگز تیرانداز فیلد تارگت یا بنچ رست هستید تنها به این نوع ساچمه ها فکر کنید .

مجموعه‌ای از ۲۲ ساچمه نوک فرورفته

Beeman Silver Bear, RWS Super-H-Point, Beeman Crow Magnum, Vortek Lamprey.

ساچمه نوک فرورفته یا               hollowpoint

طراحی ساچمه نوک فرورفته تا حدودی ترکیبی از طراحی سرتخت، یا ضمیمه‌ای از آن است. نیاز برای یک ساچمه قابل اطمینان و گسترده شونده که شلیک‌های مرگبار در فواصل کوتاه و با سرعت‌های پایین را تضمین کند، موجب توسعه این نوع از ساچمه‌ها شد. شکل این ساچمه خصوصیات پرواز کارآمد ساچمه سرتخت را ارایه می‌کند و همچنین خصوصیات حجمی و قدرت تخریب ساچمه‌های سرگرد را ترکیب می‌کند.

این ساچمه‌ها شلیک‌های قابل اطمینان و مرگباری را بدون نفوذ بیش از حد ارایه می‌کنند. با استفاده از این ساچمه‌ها در تپانچه‌های بادی و تفنگ‌های بادی که شتاب کمتری دارند می‌توانید نتایج قابل توجهی به دست آورید. بسیاری از تیراندازان ساچمه نوک فرورفته را تا حدودی بی کیفیت می‌پندارند، اما به عقیده من اگر یک تفنگ بادی دارید و قصد دارید از آن برای تیراندازی تفریحی و نیمه حرفه‌ای استفاده کنید، این ساچمه نیازهای شما را برآورده می‌کند. از ساچمه‌های نوک فرورفته می‌توان در تفنگ‌های بادی مگنوم استفاده کرد؛ ‌و به دلیل نوار پیش برنده (driving bands) با طول متوسط که بر روی اکثر ساچمه‌های نوک فرورفته دیده می‌شود دقت آنها بخصوص در فواصل کوتاه و متوسط بسیار مناسب است. علاوه بر این،‌ اگر می‌خواهید از گلوله نوک فرورفته در تپانچه استفاده کنید، به منظور کسب نتایج بهتر سعی کنید ساچمه‌ای با driving bands کوتاه‌تر را انتخاب کنید. 

قاعده کلی در تطبیق یک ساچمه با تفنگ بادی شما این است که در تفنگ‌های بادی کم قدرت‌تر باید از ساچمه سبک‌تری استفاده شود، و در تفنگ‌های بادی پر قدرت‌تر یا اسلحه‌های مگنوم می‌توان از ساچمه سنگین‌تر استفاده کرد. لطفا به تفاوت میان «باید»‌ و «می‌توانید» در جملات بالا دقت کنید. برای مثال، شما می‌توانید تفنگ کالیبر ۱۷۷ بنجامین خود را با ساچمه‌های ۱۱.۵ گرینی پر کنید، اما یک تپانچه بادی حجم پیستون لازم برای پیش راندن این ساچمه سنگین بطور موثر و کارآمد را ندارد. سرعت ساچمه افت خواهد داشت، و مسیر پرتاب ساچمه بیشتر شبیه به یک رنگین کمان درخشان بر فراز یک علفزار وسیع خواهد بود. یک تپانچه یا تفنگ کم قدرت‌تر با ساچمه‌هایی با وزن بین ۶.۵ گرین تا ۸ گرین عملکرد بهتری خواهند داشت و بایستی با این ساچمه‌ها پر بشوند.          

عکس این مثال یک تفنگ کالیبر ۱۷۷ RWS ۴۸ است که همان ساچمه ۶.۵ گرینی را با سرعتی بیشتر از ۱۱۰۰ فوت بر ثانیه شلیک خواهد کرد. به احتمال زیاد لحظه‌ای که ماشه را فشار می‌دهید شکل هندسی ناحیه دامنه این ساچمه تغییر می‌کند و حتی با وجود اینکه مسیر پرتابه مستقیم تر و دارای انحنای کمتری خواهد بود، دقت آن براستی ناامید کننده است. اکثر تفنگ‌های بادی کالیبر ۱۷۷ مگنوم با ساچمه‌هایی با وزن بیشتر از ۷.۵ گرین عملکرد بهتری خواهند داشت. حتی با وجود اینکه وزن برای تفنگ‌های بادی کالیبر ۲۰ و کالیبر ۲۲ افزایش خواهد یافت، تئوری انتخاب ساچمه همان خواهد بود.      

هزینه ۵۰۰۰ ساچمه برای تیراندازان تفنگ بادی حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ دلار است. برای یک طرفدار سلاح گرم سنتی با یک تفنگ کالیبر ۲۲۳ رمینگتون، خرید ۵۰۰۰ فشنگ مهمات حدود ۲٫۷۵۰ تا ۳٫۵۰۰ دلار هزینه در پی خواهد داشت. بنابراین، با ترس از امتحان کردن چندین نوع ساچمه، در مورد تفنگ خود یا عملکرد آن ناعادلانه قضاوت نکنید. ساچمه ارزان‌ترین جنبه ورزش ماست. از آزمایش کردن نترسید. در واقع، همواره آزمایش کنید؛ آزمایش کردن بسیار لذت بخش است.

ساچمه ها در یک نگاه